DI CHÚC CHO CON ...
Ngày xưa có ông Bá Hộ* là người giàu có tiếng tăm trong một vùng nước ta, nhờ có ruộng đất rộng lớn thẳng cánh cò bay.
Tuy giàu có, nhưng con cái ông không chịu học hành, vì ỷ lại vào điền sản gia tài của cha mẹ, nếu sống tới già, tới chết ăn cũng không hết. Cần chi phải học chữ nghĩa chi cho mệt.
Cô gái Út có chồng biết chữ nghĩa khá. Vì chồng cô trước là Biện làng (thơ ký xã bây giờ) thường đến nhà ông Bá Hộ thâu thuế hàng năm. Ông Bá Hộ muốn dựa hơi người có chức việc trong làng, dù là chức nhỏ, nên ông nhờ người mai mối gã cô gái Út cho anh biện này.
Ông cũng dự tính là chàng rễ này làm Biện làng thì cũng rành việc tính toán sổ sách, nếu anh này về làm rễ ông thì như một công hai việc là vừa có chàng rễ có chút uy tính là cha vợ nó và nó sẽ đảm trách phần sổ sách cho ông trong lúc tuổi già sức yếu. Đến khi ông tuổi hạt đã cao, bịnh hoạn thường xuyên ông muốn làm di chúc chia phần cho con cái.
Vì chàng rễ Út nên cho ở chung một nhà, để vợ chồng nó phụng dưỡng ông. Các con ông đi làm ăn ở xa. Một hôm ông bá hộ kêu chàng rễ út lại để thảo tờ di chúc chia điền sản cho các con trước khi ông lìa đời.
.
Chàng rễ út này cũng thuộc hạng ma giáo, khi thảo bản di chúc xong đọc lại cho ông bá hộ nghe. Nghe xong ông bá hộ gật đầu chịu và chàng rễ đưa ông điểm chỉ ( lăn tay) cho có giá trị hơn chữ ký, khó ai giả mạo.
Trong bản di chúc, chàng rễ này viết theo lời ông bá hộ câu: " Điền sản này để lại cho con, rễ người ngoài không được thừa hưởng". Chàng rễ hí hoái viết đến đó liền dừng bút, nhưng anh ta nhanh trí viết tiếp theo lời cha vợ.
Tuy nhiên anh ta chỉ thay đổi một chút síu trong câu này bằng cách xê dịch dấu phẩy (,) thì có nghĩa khác, như sau: " Đền sản này để lại cho con rễ, người ngoài không được thừa hưởng".
Khi ông mất, nằm yên trong quan tài trước khi đi chôn, chàng rễ đề nghị đem tờ di chúc đọc trước quan tài, để vong linh ông chứng giám. Khi bản di chúc của ông đuợc người anh cả, con ông đọc xong. Tất cả thân nhân, bà con, con cái ông bá hộ đều ngạc nhiên, rụng rời tay chân và bản di chúc được chuyền tay đưa các bậc trưởng thượng trong dòng họ và quan chức trong làng xem đều thấy y chang như vậy, có điểm chỉ của ông bá hộ rõ ràng ...
Song An Châu.
---------------------------------------------------------------------------------------------------
* Bá Hộ : Chức dành cho người giàu ngày xưa ở nước ta do vua ban cho ( Thanh Nghị - VN Tân từ điển)